АРМИНФОЦЕНТР: ՀՅԴ պատգամավոր Վահան Հովհաննիսյանը Երկիր Մեդիայի եթերում հայտարարում է, որ «մենք ամեն ինչ արեցինք», որպեսզի Եվրամիության եւ Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների հարցը «եւ-եւ»-ի փոխարեն հանգի «կամ-կամ»-ի սխալ եւ սուր հարցադրմանը:
Հայաստանում կամ միտումնավոր, կամ ակամայից շարունակվում է նենգափոխվել եւ խեղաթյուրվել Եվրամիության հետ Ասոցացման համաձայնագրի խնդիրը: Թե ում է դա ձեռնտու Հայաստանի ներքին կյանքում, այդքան էլ պարզ չէ, որովհետեւ հիմնական քաղաքական ուժեր կոչված սեգմենտը միայն փակ՝ ոչ ձայնագրման համար հանդիպումներ է ունենում Շտեֆան Ֆյուլեի հետ, իսկ հասարակության հետ խոսում է միայն այն դեպքում, երբ եւ-ը եւ-ից է անցնում, կամ-ը կամ-ից, իսկ բանն էլ՝ բանից:
Թե ում է պետք խնդիրը կամ-կամ տիրույթում դիտարկել Հայաստանի սահմանից դուրս, մի քիչ ավելի պարզ է: Դա պետք է Ռուսաստանին, Թուրքիային, Ադրբեջանին, ընդհանրապես բոլոր նրանց, ում անհանգստացնում է Հայաստանի ինքնիշխանությունն ու հարաբերության սերտացումը եվրաատլանտյան բեւեռի հետ, ինչի շնորհիվ Հայաստանը կարող է համալրել իր անվտանգության պոտենցիալը անգամ ներկայիս ապաշնորհ, ապօրինածին իշխանության պարագայում:
Շատերը կասեն, թե կամ-կամ-ի մասին առաջինը խոսել եւ խոսում է Եվրոպան: Օրերս էլ Լեհաստանի նախագահն էր Սերժ Սարգսյանին ուղղել այդ մասով՝ ասելով, որ կամ-կամ է խնդիրը:
Նենգափոխումն ու խեղաթյուրումը սկսում է այստեղից, որովհետեւ ոչ ոք չի հիշատակում, օրինակ, որ Շտեֆան Ֆյուլեն Երեւանում հայտարարում է, թե Եվրամիությունը ոչ միայն չի ուզում արգելակել հայ-ռուսական հարաբերությունը, այլ նույնիսկ կօգնի դրանք Հայաստանի համար առավել արդյունավետ դարձնել: Ոչ ոք չի հիշատակում, որ Հայաստանում Մեծ Բրիտանիայի դեսպանը հայտարարում է, որ Ռուսաստանի հետ Հայաստանի հարաբերության բավական խորն աստիճանը մեծ հնարավորություն է նաեւ Եվրոպայի համար, որը կարող է Հայաստանն օգտագործել Ռուսաստանի հետ տարբեր հարաբերություններ կամրջող խողովակի դերում:
Ո՞րն է նենգափոխումը՝ կամա, թե ակամայից: Նենգափոխումն այն է, որ կամ-կամ-ի հարցադրումը միանգամայն կոնկրետ խնդրից՝ Մաքսային միություն, թե Եվրամիության հետ Ասոցացման ու Ազատ առեւտրի համաձայնագիր, տարածվում է ընդհանրապես Հայաստան-Արեւմուտք եւ Հայաստան-Ռուսաստան հարաբերությունների վրա: Եվրոպան միանգամայն հստակ ասում է, որ ոչ մի պահանջ չունի Հայաստանից Ռուսաստանի հետ հարաբերության առումով, բայց ինչ վերաբերում է կոնկրետ իրավական կարգավիճակին, ապա Հայաստանը չի կարող միաժամանակ խաղալ թե Բարսելոնայում, թե Մոսկվայի Սպարտակում՝ հնարավոր չէ լինել թե Մաքսային միության անդամ, թե Ասոցացված հարաբերության մեջ լինել Եվրոպայի հետ: Հետեւաբար, Հայաստանի համար կոնկրետ այդ հարցում կա հստակ ընտրության, որոշման խնդիր:
Երբ այդ ամենը տարածվում է ընդհանրապես Հայաստան-Արեւմուտք եւ Հայաստան-Ռուսաստան հարաբերության վրա, երբ այդ ամենն ընդհանրապես ներկայացվում է որպես ընտրություն Ռուսաստանի եւ Արեւմուտքի միջեւ, ապա իրավիճակը բնականաբար սրվում է ու դառնում վտանգավոր: Կա՞ մեկը Հայաստանում, որին հարկավոր է այդ սրացումը: Եթե ոչ, ապա այդ դեպքում ինչու Հայաստանում փորձ չի արվում պարզաբանել իրավիճակն ու արգելակել դրա քաղաքական շահարկումներն արտաքին շահագրգիռ կողմերից:
Հայաստանը չի խախտել Ռուսաստանի եւ այսպես ասած ՀԱՊԿ բլոկի երկրների հետ որեւէ պայմանավորվածություն, այն դեպքում, երբ նրանք խախտել են դաշնակցային հարաբերությունների էթիկան եւ ռազմա-քաղաքական շահերի սահմանը մի քանի անգամ:
Բնական է, որ այդ դեպքում նրանց անհրաժեշտ է շատ կոնկրետ «կամ-կամ»-ը վերածել ընդհանրականի, ցույց տալու համար, թե իրենց խախտումներն ընդամենը պատասխան են Հայաստանի «դավաճանության»: Օրինակ, Մոդեստ Կոլերովն ասում է, որ Ադրբեջանին ռուսական զենքի վաճառքը Եվրամիության հետ Հայաստանի հարաբերության ռուսական պատասխանն է:
Իսկ գուցե Հայաստանի հարաբերությունը Եվրամիության հետ պատասխան է արդեն մոտ մեկ տասնամյակ շարունակ Ադրբեջանի հետ Ռուսաստանի ռազմավարական հարաբերության կառուցմա՞նը: Նախ, Ռուսաստանը ռազմավարական պայմանագրեր կնքեց Ադրբեջանի հետ, հետո սկսեց իրականացնել Ադրբեջանին սպառազինության վաճառքի զոնդաժ: Հետո տեսնելով, որ Հայաստանում իր փաստաբանները «Կիրիլից ավելի ուղղափառ» են՝ սկսեց իրականացնել վաճառքը: Նախ վաճառեց C 300-ները, հետո արդեն հարձակողական տեխնիկա:
Ռուս-ադրբեջանական ռազմավարական գործակցության հետեւողական էվոլյուցիայի պայմաններում, արդյոք Եվրամիության հետ Ասոցացման համաձայնագրի գործընթացը Հայաստանի ընդամենը մեղմ արձագանքը չէ այդ ամենին:
Հայաստանը ռուսական ռազմակայանների համար վարձավճար չպահանջեց, Հայաստանը չպահանջեց դրանք դուրս բերել իր տարածքից, Հայաստանն այդ ընթացքում նույնիսկ վավերացրեց առանց ՀԱՊԿ երկրների համաձայնության երրորդ երկրի հետ որեւէ ենթակառուցվածքային ծրագիր չիրականացնելու մասին ՀԱՊԿ համաձայնագիրը, այն դեպքում, երբ ՀԱՊԿ երկրներից Ռուսաստանը, Բելառուսը եւ Ղազախստանը ռազմավարական հարաբերությունների մեջ են Հայաստանին պատերազմով ու ոչնչացումով սպառնացող Ադրբեջանի հետ: Հայաստանը գործակցության հուշագիր ստորագրեց Եվրասիական տնտեսական կոլեգիայի հետ, պատրաստ է նույնն անել Մաքսային միության հետ, Հայաստանը ստորագրեց ԱՊՀ Ազատ առեւտրի համաձայնագիրը:
Եվ այդ ամենից հետո որեւէ մեկը Հայաստանին կարող է մեղադրել Ռուսաստանի հանդեպ դավաճանության համա՞ր: Եվ այդ ամենից հետո Հայաստանը իրավունք չունի իր շահից ելնելով միանալ Եվրամիության տնտեսվարման միասնական կանոնների համակարգի՞ն, որը տնտեսական եւ քաղաքական անվտանգության լրացուցիչ երաշխիքներ է Հայաստանի համար:
Ուրեմն ո՞վ է իրականում Հայաստանը դնում ընդհանրական կամ-կամ-ի առաջ՝ Եվրամիությո՞ւնը, թե Մոսկվան:
ՋԵՅՄՍ ՀԱԿՈԲՅԱՆ
Источник: Lragir.am