АРМИНФОЦЕНТР: Публикуем редакционную статью «Ухт Арарати». После ознакомления с содержанием Протоколов между Республикой Арменией и Турецкой Республикой, которые кстати, ошибочно называют армяно-турецкими протоколами, мы выразили мнение, что с момента подписания они не являются результатом переговоров между Арменией, Швейцарией и Турцией, а подготовлены в другом месте и навязаны сторонам. Мы и не могли предположить, что так быстро найдем доказательства, подтверждающие наше предположение: оказалось, что его предпосылкой (основой) являются положения Резолюция Европарламента «О политическом решении армянского вопроса» от 1987 года

(на армянском языке)

 Окончание. Часть - 2 

Начало в предыдущем посте. Часть-1

Հայաստանի Հանրապետության եւ Թուրքիայի Հանրապետության միջեւ 2009-ի հոկտեմբերի 10-ին ստորագրված Արձանագրությունների կետերը վերցված են Եվրոպական պառլամենտի 1987-ի հունիսի 18-ին ընդունած <<Հայկական հարցի քաղաքական լուծման մասին>> Բանաձեւի դրույթներից

5.

Հայոց ազգային ազատագրական պայքարի հարցում

Բանաձեւը`

<<12. Վճռականորեն դատապարտում է այն բոլոր բռնի գործողություններն ու ահաբեկչության ձեւերը, որոնք ի գործ են դրվում առանձին կազմակերպությունների կողմից, եւ հատկանշական չեն հայ ժողովրդի համար, եւ հաշտության կոչ է անում հայերին ու թուրքերին>>:

Արձանագրությունները`

<<դատապարտելով ահաբեկչության, բռնության եւ ծայրահեղականության բոլոր ձեւերը` անկախ դրանց պատճառներից, խոստանալով ձեռնպահ մնալ նման գործողությունները խրախուսելուց ու հանդուրժելուց եւ համագործակցել դրանց դեմ պայքարում>>:

Այստեղ ավելի հեռուն է գնացել Արձանագրությունների կետը, որը կրկնելով ահաբեկչությունը դատապարտելու Բանաձեւի կետը, ինչը իրականում հայության ազգային ազատագրական պայքարի ելնելու կամ ինքնապաշտպանության դիմելու իրավունքի մերժումն է` հավելում է, որ դատապարտելի են բռնության ու ծայրահեղականության բոլոր ձեւերը անկախ դրանց պատճառներից:

Փաստաթղթերի հեղինակները ասես 1890-ական կամ 1918-1920 թթ. ապրելիս լինեն, երբ հայոց իրավունքների պաշտպանության համար պայքարի ելած հայ ֆիդայիները ներկայացվում էին իբրեւ ահաբեկիչներ, իսկ Զորավար Անդրանիկի Առաջին հարվածող զորամասը եւ այլ հայդուկային խմբեր` <<զինված բանդաներ>>: (Տես, Բաթումի պայմանագրի 5-րդ հոդվածը, Ալեքսանդրապոլի պայմանագրի 4-րդ հոդվածը, Կարսի պայմանագրի 10-րդ հոդվածը, Մոսկվայի պայմանագրի 8-րդ հոդվածը: Այս թեմայով տես, ինչպես <<Հայ ժողովրդի ինքնապաշտպանության բնական, նաեւ միջազգային իրավունքի մասին>> հոդվածը, <<Ուխտ Արարատի>> պարբերական, Թիվ 1 (17), մարտ - ապրիլ, 2009 թ., էջ 22: Տես, <<Ուխտ Արարատի>> հասարակական նախաձեռնության <<Բաց նամակը Լոս Անջելըսի <<Նոր օր>> թերթի նախկին խմբագիր Վաչէ Սեմերճեանին>>, www.oukhtararati.com):

6.

Հայոց պատմամշակութային արժեքների եւ հուշարձանների հարցը,

Բանաձեւը` Եվրոպական պառլամենտը`

<<8. Համարում է, որ հուշարձանների պահպանությունը, ինչպես նաեւ թուրքահայերի կրոնական - ճարտարապետական ժառանգության պահպանումն ու կոնսերվացումը պետք է դիտել, որպես Թուրքիայի տարածքում դարերի ընթացքում զարգացում ապրած բոլոր քաղաքակրթությունների` մասնավորապես կայսրության մասն կազմած քրիստոնյա փոքրամասնությունների մշակութային ժառանգության պահպանմանը ուղղված լայն քաղաքականության բաղկացուցիչ մաս>>:

Արձանագրությունները հորդորում են`

<<համագործակցել գիտության եւ կրթության ոլորտներում համապատասխան հաստատությունների միջեւ հարաբերությունները խրախուսելու, ինչպես նաեւ մասնագետների եւ ուսանողների փոխանակումը խթանելու միջոցով եւ աշխատանք տանել երկու կողմերի մշակութային ժառանգության պահպանման եւ համատեղ մշակութային ծրագրեր սկսելու նպատակով>>:

Բոլորին է հայտնի, որ հայոց քաղաքակրթական հարուստ ժառանգությունը Թուրքիայում ամեն օր ոչնչացվում է: Մշակութային ցեղասպանության այդ փաստը նսեմացնելու ու չեզոքացնելու նպատակով խնդիրը հանգեցվում է թուրքահայերի կրոնական - ճարտարապետական ժառանգության պահպանման հարցին: Արձանագրություններում խոսվում է երկու կողմերի մշակութային ժառանգության պահպանման մասին, որը բնավ չի համապատասխանում գոյություն ունեցող իրողություններին:

7.

Եվրոպական պառլամենտի մասնագետների, ավելի ճիշտ կլինի ասել Եվրոպական պառլամենտի եւ եվրոպական այլ հարակից կառույցների էմիսարների ու կոմիսարների մասնակցության հարցը,

Բանաձեւը`

<<13. Կոչ է անում Եվրոպական Տնտեսական Համագործակցության անդամ երկրներին՝ հռչակելու <<20-րդ դարում գործադրված ցեղասպանությունների եւ մարդկության դեմ ոճրագործությունների հիշատակի օր>>, մասնավորապես զոհ գնացած հայերի ու հրեաների: Վավերացնում է իր պարտավորությունը իրապես նպաստելու այն նախաձեռնություններին, որոնց նպատակն է հայ եւ թուրք ժողովուրդների միջեւ բանակցությունների իրականացումը>>:

Արձանագրությունները նշում են`

<<Ըստ անհրաժեշտության, միջազգային փորձագետներ կմասնակցեն ենթահանձնաժողովների աշխատանքներին>>:

Ինչպես ասում են` մեկնաբանություններն ավելորդ են, չէ որ իրենց իսկ առաջադրած սկզբունքների ու դրույթների իրականացման գործընթացներն իրենք էլ պարտավորված են վերահսկելու…

Եզրակացություն: 1987 թվականին Եվրոպական պառլամենտի ընդունած Բանաձեւը սփյուռքահայերը ընդունեցին որպես ձեռքբերում, որպես հաղթանակ: Անհրաժեշտ է հաշվի առնել այն իրողությունը, որ տասնամյակներ շարունակ Հայկական հարցը եւ Հայոց ցեղասպանության խնդիրը փակուղի էր մտցվել եւ բնական էր, որ Բանաձեւի 2-րդ կետի 1-ին պարբերությունը, որտեղ նշված էր, թե`

<,Եվրոպական պառլամենտը` Գտնում Է, որ ողբերգական իրադարձությունները, որ տեղի ունեցան 1915-1917 թվականներին Օսմանյան կայսրության տարածքում հայերի նկատմամբ, հանդիսանում են ցեղասպանություն, համաձայն <<Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու եւ դրա համար պատժի մասին>. Կոնվենցիայի, ընդունված ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի կողմից 1948 թվականի դեկտեմբերի 9-ին>>`

համարվեր նվաճում:

Նույն 2-րդ կետի 2-րդ պարբերության ձեւակերպումը, այն է`

<<Եվրոպական պառլամենտը` Նշում Է միաժամանակ, որ ժամանակակից Թուրքիան պատասխանատու չի կարող համարվել Օսմանյան կայսրության հայ բնակչության ողբերգության համար եւ ամենայն հաստատակամությամբ ընդգծում Է, որ պատմական այդ իրադարձությունների ճանաչումը որպես ցեղասպանության` առիթ չի կարող հանդիսանալ քաղաքական, իրավական կամ նյութական որեւէ պահանջի այսօրվա Թուրքիայի նկատմամբ>>

հաղթահարելի էր թվում, մանավանդ, եթե իրականացվում էր Հայոց ցեղասպանության դատապարտման խնդիրը:

Մնացած կետերի կարեւորությունը խամրում էր սրանց առաջ եւ բնական էր, որ սփյուռքահայությունը այսքան ժամանակ փորձ չէր անում վերադառնալու Բանաձեւի դրույթների քննարկմանը:

Սակայն, այսօր ոչ միայն սփյուռքահայությունը, այլեւ եւ գերազանցապես ՀՀ-ի, ԼՂՀ-ի ու Ջավախքի հայությունը պարտավոր է դա անելու հատկապես այն պատճառով, որ դրանք դարձել են Հայաստան - Թուրքիա Արձանագրությունների դրույթներ ու կետեր եւ հավակնում են իրենց տրամաբանությամբ <<ուղղորդել>>, առանց չափազանցության, համայն հայության եւ հայոց պետականության ներկան եւ ապագան:

Այսքան լուրջ է խնդիրը: Նախկինում Եվրոպական պառլամենտի Բանաձեւը, ներկայիս` Հայաստան - Թուրքիա Արձանագրությունների վավերացումը վերաբերում են ոչ միայն Թուրքիայի Հանրապետությունը մասնատելու եւ Արեւմտյան Հայաստանն ու հայոց բռնազավթված այլ տարածքները, օրինակ, քրդերին նվիրաբերելու ծրագրերին, այլեւ հայոց անժամանցելի հիմնարար իրավունքների չեզոքացմանը, մասնավորապես, Հայոց ցեղասպանության դատապարտման եւ վնասների հատուցման եւ ԱՄՆ 28-րդ նախագահ Վուդրո Վիլսոնի կայացրած Իրավարար վճռին Հայաստան - Թուրքիա սահմանի վերաբերյալ:

Արձանագրությունների վավերացման ճակատագիրը չի կարող կապված լինել Թուրքիայի Միլլի մեջլիսում այն վավերացնել - չվավերացնելու հարցին: Իսկ եթե պարզվի, որ Թուրքիայի այսօրվա քաղաքական վերնախավին` Էրդողան - Գյուլ - Դավութօղլուին չի հուզում Թուրքիան մասնատելու սպառնալիքն ու ծրագիրը, ինչպես նախկինում Թալեաթ - Էնվեր - Ջեմալ քաղաքական վերնախավին չհուզեց Օսմանյան կայսրության փլուզման սպառնալիքն ու ծրագիրը…

Արձանագրությունների ճակատագիրը մեր քաղաքական վերնախավը պետք է վճռի, այդ թվում` ՀՀ Ազգային ժողովը` հիշելով, թե որքա¯ն թանկ նստեց 1908-ի քաղաքական սխալը ոչ միայն հայության, այլեւ թուրքական պառլամենտի հայ պատգամավորների եւ Օսմանյան կայսրության հայ քաղաքական վերնախավի վրա…

Պատմությունը կրկնվում է միայն նրանց համար, ովքեր պատմությունից դասեր չեն քաղում:

<<Ուխտ Արարատի>>, Հայաստանի Ազատագրության Հայ Գաղտնի Բանակի ազատամարտիկների եւ նախկին քաղբանտարկյալների հասարակական նախաձեռնություն

3 Մարտ 2010 թ.

«УХТ АРАРАТИ» (Обет Арарата) - общественной патриотической организации бывших политзаключенных и ветеранов Армянской секретной армии освобождения Армении «АСАЛА» - («ASALA»).